Vetëm sepse pijmë shumë ujë, nuk do të thotë domosdoshmërisht se jemi të hidratuar në mënyrë të mirë. Hidratimi nuk është vetëm sasia e lëngjeve – ai përfshin edhe elektrolitet.
Elektrolitet janë minerale që mbajnë ngarkesë elektrike në trup dhe ndihmojnë në rregullimin e funksioneve themelore si balanca e lëngjeve, kontraktimi i muskujve dhe pH-ja e trupit, shpjegon nutricionistja sportive Dana Angelo White. Rikthimi i elektroliteve është thelbësor për ruajtjen e energjisë, performancës fizike dhe hidratimit të gjithanshëm.
Elektrolitet kryesore në trupin tonë janë: natriumi, kaliumi, kalciumi, magnezi, kloridi dhe fosfori.
Më poshtë vijojnë dhe gjashtë shenja të imëta që mund të tregojnë mungesën e elektroliteve:
1. Lodhje
Të gjithë ndjehemi të lodhur herë pas here – për shkak të mungesës së gjumit, stresit apo ngrënies së parregullt. Por nëse i keni eliminuar këto shkaqe dhe përsëri jeni të lodhur, shkaku mund të jetë balans i keq elektrolitesh. Nutricionistja Briana Butler shpjegon se mungesa e elektroliteve mund të dëmtojë funksionimin e qelizave dhe organeve, duke çuar në probleme neuromuskulare dhe kognitive, përfshirë konfuzionin dhe lodhjen kronike. Natriumi, magnezi dhe kaliumi të ulët lidhen shpesh me këto simptoma.
2. Krampe muskulare
Krampe apo dridhje muskulare shfaqen në momentet më të pahapura – gjatë aktivitetit të rënde ose përpara gjumit. Edhe pse shkaku i saktë nuk dihet plotësisht, specialistët pajtohen se djersitja dhe humbja e elektroliteve, veçanërisht gjatë aktivitetit fizik ose në nxehtësi, janë shkaktarët kryesorë. Natriumi, kaliumi, kalciumi e magnezi të ulët ndikojnë në kontraktimet muskulare .
3. Dhimbje koke
Jeni kurioz se si dehidrimi ndikon në tru? Kur trupi humb lëngje e elektrolite – përfshirë edhe lëngun cerebral –, volumi i tru zbehet pak, që mund të shkaktojë dhimbje koke, shpjegon nutricionistja Jenna Braddock. Gjithashtu, balans i prishur i elektroliteve në tru, veçanërisht natriumi dhe magnezi i ulët, mund të kontribuojë në këtë simptomë .
4. Marramendje
Nëse ndjeni marramendje kur jeni ulur ose pas ushtrimeve, mund të keni mungesë natriumi. Ulja e natriumit mund të reduktojë përkohësisht rrjedhën e gjakut drejt trurit dhe të shkaktojë marramendje. Kjo ndodh sidomos tek njerëzit që pijnë shumë ujë pa kompensuar natriumin – atletë izdržimesh janë posaçërisht të rrezikuar nga hiponatremia .
5. Dobësi muskulare
Edhe nëse keni ndaluar aktivitetin fizik disa ditë, por ndjeheni akoma të dobët, shkaku mund të jetë mungesa e kaliumit, thotë Briana Butler. Kaliumi ndihmon në sinjalizimin elektrik të qelizave muskulare; pa të, muskujt nuk funksionojnë si duhet. Po ashtu, fosfori, i rëndësishëm për prodhimin e energjisë, mund të kontribuojë në dobësinë muskulare në mungesë .
6. Mbivendosje e nxehtësisë trupore
Djersa nuk largon vetëm ujin, por edhe elektrolitet. Nëse këto të fundit nuk zëvendësohen, trupi nuk mund të ruajë në mënyrë efikase temperaturën, duke përmirësuar rrezikun e mbinxehjes dhe goditjes nga nxehtësia .
Si t’i merrni elektrolitet natyrshëm
Në vend të pijes me elektrolite komerciale, ja disa alternativa ushqimore:
- Natrium dhe klorid: ushqime kripe si krakerë, bajame të kripura, supa të konservuara, fasulet dhe sojën.
- Kalium: fruta dhe perime si bananet, patatet, spinaqi, kungulli, kumbullat e thata dhe rrushi i thatë.
- Kalcij: produkte bulmeti, tofu, salmon, sardelet dhe perime me gjethe të errëta si kelj e spinaq.
- Magnez: fara dhe arrorë (chia, farë kungulli, bajame, anacard), fasulet dhe edamame.
- Fosfor: mishi (pula, viçi), peshk (salmon, karkaleca), vezë dhe produkte bulmeti.
Kur të kërkoni mjekun
Simptomat e përmendura mund të shkaktohen edhe nga faktorë të tjerë – si presioni i ulët i gjakut apo anemia. Nëse simptomat persitojnë apo përkeqësohen, rekomandohet konsultimi me mjek për përjashtim të gjendjeve më serioze .
