Dasma e fundit e pronarit të Amazon Group, Jeff Bezos, ka ngjallur mjaft polemika në lidhje me mundësinë e izolimit të një qyteti për dasmën e dikujt duke shpenzuar një shumë të madhe parash. Një studim i Oxfam i vitit 2017 zbuloi se tetë njerëzit më të pasur në planet përfshirë Bezos kanë një pasuri të barabartë me atë të gjysmës së banorëve të Tokës. Por si perceptohen këta super të pasur? A konsiderohet morale të kesh një pasuri kaq të madhe? Ja se çfarë zbuloi një studim i botuar në PNAS Nexus.
Autorët anketuan 4,351 persona nga 20 vende të ndryshme, duke i pyetur secilin prej tyre nëse mendonin se “të kesh shumë para” ishte moralisht e gabuar. Koncepti i “pasurisë së tepërt” nuk u përcaktua saktësisht, duke lënë hapësirë për dallime kulturore dhe individuale. Rezultatet treguan se njerëzit në Rusi, Zvicër dhe Irlandë kishin kundërshtimet më morale ndaj pasurisë së tepërt, ndërsa peruanët, argjentinasit dhe meksikanët kishin më pak mosmiratim ndaj super të pasurve. Të dhënat treguan se njerëzit në vendet më të pasura me një PBB më të lartë dhe shoqëritë më të barabarta kanë tendencë ta konsiderojnë pasurinë e tepërt si imorale.
Arsyeja, shpjegojnë studiuesit, mund të jetë se në vendet më të pasura efektet negative të pasurisë ekstreme, siç janë korrupsioni, evazioni fiskal ose abuzimi me pushtetin, janë më të dukshme, dhe se në shoqëritë më të barabarta, qytetarët janë më të mësuar me një shpërndarje të drejtë të burimeve dhe për këtë arsye janë më të ndjeshëm ndaj teprimeve.
Po çfarë mendojnë qytetarët individualë ? Në një nivel personal, ata që vlerësojnë autoritetin, meritën dhe shpërblimin për përpjekjet kanë tendencë ta justifikojnë më lehtë pasurinë ekstreme, ashtu si edhe ata me pikëpamje politike të krahut të djathtë. Për më tepër, të rinjtë ishin më kritikë ndaj grumbullimit të tepërt të parave sesa të moshuarit, një aspekt në përputhje me tendencën e brezave të rinj për të treguar më shumë shqetësim dhe interes për drejtësinë sociale dhe shpërndarjen e drejtë të burimeve. Në përgjithësi, studimi tregon se nuk ka një përgjigje të qartë për pyetjen “a është të jesh super i pasur i pamoralshëm?”, por perceptimet ndryshojnë në varësi të kontekstit social, ekonomik dhe kulturor.
