Gënjeshtra nuk është gjithmonë e planifikuar; ndonjëherë, ajo mund të thuhet edhe papritur në moment. Një gënjeshtër e vogël këtu, një e vërtetë e ekzagjeruar atje ndodh gjithmonë. Në fillim, mund të jetë e sikletshme, madje edhe e gabuar, por me kalimin e kohës ajo ndjenjë shqetësimi fillon të zbehet kur dikush vazhdon të gënjejë, pra për të bëhet akoma dhe më e lehtë. Por pse ndodh kjo? Pse disa njerëz vazhdojnë të gënjejnë, edhe kur kjo dëmton marrëdhëniet e tyre ose reputacionin e tyre? E vërteta është se gënjeshtarët nuk janë gjithmonë dashakeqës. Disa gënjejnë për të shmangur konfliktin, për të mbrojtur imazhin e tyre ose për t’i shpëtuar përgjegjësisë. Të tjerë gënjejnë sepse janë të pasigurt ose kanë frikë nga refuzimi. Dhe për disa, gënjeshtra duket si e vetmja mënyrë për të mbijetuar. Duke kuptuar pse gënjeshtarët vazhdojnë të gënjejnë, ne mund ta thyejmë atë ciklin dhe të ndërtojmë lidhje më të forta dhe më autentike në këtë proces.
Arsyet e zakonshme pse gënjeshtarët vazhdojnë të gënjejnë
Njerëzit gënjejnë për arsye të ndryshme, dhe sa më shumë e bëjnë, aq më e lehtë bëhet. Disa gënjejnë nga zakoni, ndërsa të tjerë e bëjnë për të fshehur pasiguritë ose për të shmangur gjykimin. Për disa, gënjeshtra duket si një rrugë e shkurtër për të ecur përpara. Dhe në momente paniku, gënjeshtrat mund të duken si mënyra më e sigurt për të shmangur pasojat. Të kuptuarit e këtyre motiveve na ndihmon të shohim pse thyerja e ciklit të gënjeshtrave mund të jetë kaq sfiduese. Ja katër arsye të zakonshme pse gënjeshtarët vazhdojnë të gënjejnë:
Gënjeshtra që kthehen në zakon
Gënjeshtra mund të fillojë si një rrugëdalje e thjeshtë; një gënjeshtër e vogël për të shmangur sikletin ose problemet. Por me kalimin e kohës, truri përshtatet. Studimet tregojnë se gënjeshtrat e përsëritura qëndrojnë në kujtesën tonë dhe bëhen zakon, duke zvogëluar ndjenjat e fajit ose shqetësimit më pas. Ky proces e bën gënjeshtrën të duket më e lehtë dhe më automatike, duke e shndërruar mashtrimin në një zakon të rrezikshëm.
Pasiguria dhe frika nga refuzimi
Për disa, gënjeshtrat veprojnë si një mburojë sociale. Njerëzit që ndihen të pasigurt mund të ekzagjerojnë arritjet, pamjen ose prejardhjen e tyre për t’u përshtatur ose për të fituar atë besimim. Kjo lloj pandershmërie shpesh buron nga frika e gjykimit ose i të mos qenit “mjaftueshëm mirë”. Ndërsa këto gënjeshtra mund të duken të padëmshme, ato mund të dëmtojnë marrëdhëniet dhe vetëvlerësimin me kalimin e kohës.
Kur gënjen të duket sikur je në avantazh
Disa njerëz gënjejnë thjesht për të ecur përpara. Qoftë për të fituar besim, për të fituar pushtet apo për të manipuluar situatat, këto gënjeshtra shpesh janë të llogaritura dhe të qëllimshme. Ky lloj mashtrimi mund të jetë veçanërisht i zakonshëm në mjedise konkurruese ose situata me rreziqe të larta, ku fshehja e së vërtetës duket si një mënyrë e lehtë për të fituar.
Shmangia e përgjegjësisë dhe pasojave
Kur përballen me ndëshkim ose fajësim të mundshëm, disa individë i drejtohen gënjeshtrës si një arratisje e shpejtë. Qoftë për të shmangur sikletin, problemet ligjore apo përballjen, gënjeshtra mund të duket si mënyra më e lehtë për të dalë nga situata. Fatkeqësisht, kjo shpesh çon në probleme më të thella, pasi një gënjeshtër mund të shndërrohet shpejt në një rrjet mashtrimi.
Gënjeshtra kompulsive ose patologjike
Për disa, gënjeshtra nuk është e llogaritur, është kompulsive. Gënjeshtarët patologjikë mund të sajojnë histori edhe kur nuk ka ndonjë përfitim ose arsye të qartë. Kjo sjellje shpesh lidhet me ndryshime neurologjike, të tilla si rritja e lëndës së bardhë në korteksin prefrontal, e cila mund të dëmtojë gjykimin dhe kontrollin e impulseve. Këta individë mund të gënjejnë nga zakoni, ankthi ose një ndjenjë e shtrembëruar e realitetit.
